"Przywróćmy Pamięć" edycja 2009-2010

Kielce - Gimnazjum Integracyjne nr 4

Strona www

http://brak

Kim jesteśmy

Gimnazjum Integracyjne nr 4 w Kielcach

Co robimy w ramach projektu

Nasza  Szkoła kolejny już rok bierze udział w Projekcie .  Opiekun - pani Aneta Kobosz

(Aleksandrowicz).

W obecnym roku szkolnym planujemy spisać wspomnienia dawnych mieszkańców naszego miasta-Kielc, to jak pamiętają swoich sąsiadów, przyjaciół, znajomych, czym się zajmowali, jak spędzali czas. Wspomnienia te opatrzymy starymi zdjęciami , może nawet fragmentami listów… Ponadto nasza grupa już od czerwca przygotowuje się do przyjęcia grupy młodzieży z Izraela, pokażemy im nasze miasto, dawne żydowskie uliczki,domy, wspólnie przygotujemy plakaty podsumowujące to spotkanie. Będziemy oczywiście kontynuować opiekę nad cmentarzem żydowskim w Kielcach.

15 września 2009 roku zaczęliśmy nasz udział w kolejnej edycji Projektu „Przywróćmy Pamięć”. Tego dnia wzięliśmy udział w obchodach Dni Kultury Żydowskiej organizowanych w ramach Kieleckiego Festiwalu Nauki. Odbyły się wówczas warsztaty języka hebrajskiego, przedstawienie „Tradycyjny ślub żydowski”, oraz nasza grupa opowiadała historię getta w Kielcach prezentując wykonaną przez siebie makietę getta.

Październik to miesiąc naszych spotkań z młodzieżą z Izraela, z Tivon i Mevoot Eron. Pierwsza wizyta odbyła się 2.10. kolejna 21.10.Spotkania te udało nam się zrealizować dzięki udziałowi w konkursie  unijnym :” Organizacja spotkań edukacyjnych edukatorów i młodzieży polskiej i izraelskiej w Polsce”, uzyskane fundusze mogliśmy przeznaczyć na zakup pomocy dydaktycznych , prezentów oraz obiad dla uczestników spotkań. Cel główny jaki założyliśmy sobie , czyli dążenie do zmiany  wizerunku Polski w oczach młodego Izraelczyka, otwarcie się na dialog i współpracę młodzieży polsko- izraelskiej, udało nam się zrealizować, młodzież nawiązała kontakty z rówieśnikami z Izraela, nauczyciele nawiązali współpracę, warsztaty tematyczne jakie przygotowaliśmy dla młodzieży okazały się skarbnicą wiedzy .Pozostały nam po tych spotkaniach wspaniałe prezentacje multimedialne o Polsce i Izraelu, mini słowniczki podstawowych zwrotów polsko- hebrajskich, plakaty o tolerancji wykonane przez uczniów.

17.10.2009 podczas organizowanego w Kielcach   SZABATONU , wzięliśmy udział w nabożeństwie w synagodze ( obecnie Archiwum), kolacji, oraz warsztatach organizowanych przez Muzeum Historii Kielc.

Kilka dni później odbyły się uroczystości w naszej szkole- 50 lecie – nasza grupa zorganizowała wówczas wystawę dotyczącą naszego udziału w poprzednich edycjach Projektu .Żywa zainteresowanie budziły zwłaszcza zdjęcia cmentarza żydowskiego wykonane przez uczniów oraz plakaty z warsztatów polsko- izraelskich.

Przez cały rok szkolny ,na lekcjach historii i godzinach wychowawczych , poruszane były tematy związane z historią Żydów na ziemiach polskich, przejawami antysemityzmu, tolerancja oraz kulturą żydowską.

Wzięliśmy również udział w warsztatach metodycznych : Ocalić od zapomnienia. Polacy i Żydzi – współistnienie dwóch społeczności na ziemiach polskich.

W programie spotkania były również :

1.        „Tradycyjne motywy wystroju synagog. Cmentarze żydowskie - symbolika nagrobna i charakterystyka inskrypcji” - wykład Małgorzat Fus, Anna Kulpa (Żydowskie Muzeum Galicja w Krakowie).

2.        „Alfabet hebrajski - symbolika liter” – warsztaty Anna Kulpa (Żydowskie Muzeum Galicja w Krakowie).

3.       Lekcje o strachu i odwadze - prezentacja materiałów edukacyjnych pt.: „Cechy, które zwyciężają przeszkody” – praca z zestawem plakatów poświęconych Sprawiedliwym Wśród Narodów Świata

Pamięć o Irenie Sendlerowej upamiętniliśmy przygotowaniem lekcji dla klas VI szkoły podstawowej , młodszym kolegom i koleżankom opowiedzieliśmy historię pani Ireny, pokazaliśmy fragmenty filmu i wywiadu z p. I.Sendlerową. Wspólnie  przygotowaliśmy gazetkę tematyczną poświęconą Irenie Sendler, wzięliśmy udział w projekcji filmu „Dzieci Ireny Sendlerowej”.

Cały rok szkolny przeprowadzaliśmy wywiady ze świadkami historii , mieszkańcami Kielc, którzy pamiętają swoich dawnych sąsiadów- Żydów, pamiętają czasy okupacji, oraz rok 1946 i okoliczności dramatycznych wydarzeń pogromu w Kielcach, spisaliśmy ich wspomnienia, to jak pamiętają Żydów kieleckich.

Wywiady:

Wywiad z Panem Winiarskim

R:Dzień dobry.

P:Dzień dobry.

R: Więc miał Pan styczność z ludnością żydowską podczas okupacji. Może pamięta Pan, który dokładniej to był rok?

P: Tak to był rok 1942 jesień w Masłowie.

R: Czy Żydzi ukrywali się w Pańskim domu?

P: Nie, Żydzi ukrywali się w lesie.

R: Więc w  jaki sposób pomagał Pan Żydom?

P: Właściwie to nie ja tylko mój ojciec. A w jaki sposób? Mój ojciec dawał im jedzenie. Głównie ziemniaki czasem buraki lub marchew.

R: Jak  odbywało się przekazywanie jedzenia?

P:Żydzi przychodzili do naszego domu lub do domów sąsiadów. Zawsze przychodzili pojedynczo. Domy, które odwiedzali znajdowały się najbliżej lasu więc najłatwiej było im wziąć jedzenie.

R :Czy wie Pan może bliżej jak wyglądało ich życie w lesie?

P: Mieszkali w szałasie, który zbudowali sami. Pili wodę z rzeki Lubrzanki, a jedli pieczone na ognisku ziemniaki. Ich warunki życia w lesie były bardzo trudne, gdyż ukrywali się tam też zimą a ta była bardzo sroga tego roku.

R: Ilu Żydów ukrywało się w tym lesie?

P:Troje. Dwóch mężczyzn i kobieta.

R:Czy ci Żydzi przeżyli?

P: Nie. Najprawdopodobniej zostali wydani przez mieszkańca Masłowa pochodzenia Niemieckiego, który był antysemitą.

R:Dziękujemy za rozmowę.

P:Proszę uprzejmie.

 

*R-Redakcja(w składzie Anna Winiarska, Aleksandra Karcz, Kinga Drożdżal, Paulina Konieczna, Agata Kania)

*P-Pan Winiarski

-----------------------------

 

Wywiad z Panem S.(na wyraźną prośbę rozmówcy nazwisko znane tylko redakcji)

 

 

R:Dzień dobry.

P: Dzień dobry.

R: Czy Żydzi w jakiś sposób wyróżniali się strojem?

P: Tak. Ubierali się na czarno, nosili na głowach czarne czapki- jarmułki. Odróżniało ich także to, że mieli białe, długie do pasa brody. Każdy Żyd podobnie wyglądał. Pamiętam jak rodzice straszyli dzieci Żydami. Wszystkie dzieci się ich bały. Kiedy miałem około ośmiu lat szedłem ulicą i zobaczyłem Żyda. Przeraziłem się, Żyd szedł w moim kierunku. Nie wiedziałem co robić, więc powiedziałem do niego- „dzień dobry”. On mi odpowiedział i dał mi cukierki.

R: Czy można było odróżnić Żydów od Polaków?

P: Tak, nawet dzieci. Po wyglądzie można było rozpoznać. Mnie często posądzano o to, że jestem Cyganem, albo Żydem, ponieważ byłem szatynem i miałem oryginalną fryzurę. Przypomniała mi się pogłoska, która krążyła między ludźmi, było to jeszcze przed zagładą Żydów. Mówiono, że jak kuropatwy wyginą, to wyginą i Żydzi. Pamiętam to dokładnie, bo bardzo żal mi było tych sympatycznych ptaków. Jak byłem mały bardzo lubiłem kuropatwy. W 1942r. była bardzo ciężka zima, zaspy śnieżne miały nawet do pięciu metrów i właśnie wtedy z głodu i zimna wyginęły kuropatwy.

R: Czy był Pan świadkiem jakiegoś święta Żydowskiego?

P: Nie.

R: Czy Kielczanie pomagali Żydom z getta?

P: Bardzo dużo, nieraz przypłacali to życiem. Ja osobiście udzielałem pomocy przypadkowo napotkanym Żydom. Ojciec mnie prosił o zaprowadzenie Żyda w bezpieczne miejsce, to ja to robiłem. Żydzi dziękowali za tą pomoc, a ja uznawałem to co robiłem za ludzki uczynek.

R: W jaki sposób pomagano Żydom z getta?

P: Głównie poprzez dostarczanie żywności.

R: Czy ma Pan jakichś kolegów Żydów?

P: W ogólniaku miałem kolegów żydowskich. Jeden z nich był wytworny, przesiąknięty polskimi obyczajami, drugiemu udzielałem korepetycji z łaciny i matematyki, bo sobie zwyczajnie nie radził.

R: Jaka była kara za pomoc Żydom?

P: Kara śmierci, wyłącznie.

R: Jak mieszkańcy Kielc odnosili się do Żydów?

P: Polacy przed wojną trochę dokuczali im, ale to były raczej takie głupawe sprawy. W czasie zagłady pomagali Żydom, bo z reguły mają dobre serca. Pamiętam w 1945r. byłem przerażony Niemcami i tym wszystkim, co się stało. Spotkałem na ulicy Niemca. Osmolony wyszedł z czołgu i stał na ulicy półprzytomny z przerażenia. Pomogłem mu. Zaprowadziłem go do domu, gdzie się wykąpał i moja mama dała mu jedzenie. Człowiek nie jest stworzony do zabijania.

R: Po wojnie Żydzi chcieli jechać do Jerozolimy czy zostać w Kielcach?

P: Po wojnie w Kielcach była bieda. Żydzi woleli tereny bogatsze, bo tam mogli się rozwijać. Tam mógł się rozwijać handel.

R: Czy był Pan świadkiem pogromu, czy może znał Pan kogoś, kto by mógł uczestniczyć w tych zdarzeniach?

P: Nie, nie uczestniczyłem i nie znam.

R: Czy Kielczanie wierzyli w porwanie przez Żydów dziecka, które zaginęło kilka dni przed pogromem?

P: Nie musieli wierzyć, ponieważ plotka się szybko wyjaśniła.

 

R: Czym zajmowali się Kieleccy Żydzi?

P: Nie handlowałem z nimi, więc nie wiem, ale handlem pewnie. Jak to Żydzi. Zawsze się zajmowali handlem. Handlowali czym się da. Pamiętam, że ojciec kupił dla mnie takie ubranko od Żyda. Żyd sprzedał tanio. Ucieszony ojciec przyniósł mi to ubranie. I to ubranko po pierwszym praniu zniknęło. A wiecie co to było? Płótno papierowe.

R:Dziękujemy za rozmowę.

P:Proszę uprzejmie.

 

*R-Redakcja(w składzie Aleksandra Karcz, Kinga Drożdżal, Paulina Konieczna, Anna Winiarska, Agata Kania)

*P-Pan S.(rzeczywista osoba, mieszkająca w Kielcach, nazwisko znane redakcji)

 

 

 

 

 

Co planujemy na kolejnym etapie projektu

Kolejnym przedsięwzięciem jest odrysowana na kartonie macewa z całą "swoją" symboliką. Przygotowując się do tej części projektu sięgnęliśmy do materiałów edukacyjnych, zapoznaliśmy się z symboliką na cmentarzach żydowskich, zasadami dotyczącymi pochówku. Wiedzę swoją uzupełniliśmy również podczas warsztatów prowadzonych w naszej szkole przez Panią A. Kargol - koordynatora Projektu.