Tzw. nowy cmentarz żydowski w Wyszogrodzie powstał około 1831 r., znajduje się u zbiegu ul. Pokoju i ul. Niepodległości, obok cmentarza katolickiego. Cmentarz zajmuje działkę geodezyjną nr 4.0001.696/5 o nieregularnym kształcie i powierzchni 14314 m kw.

W latach II wojny światowej cmentarz uległ dewastacji. Na rozkaz Niemców macewy wyrwano i użyto m.in. jako krawężniki przy wyszogrodzkich ulicach, część wywieziono do Bodzanowa. Po zakończeniu działań wojennych cmentarzem zajmował się miejscowy Komitet Żydowski. Dzięki staraniom m.in. Lejba Frajzyngera, w 1947 r. na cmentarzu ustawiono pomnik z napisem: „Nawet umarłym nie dali spokoju. Ten cmentarz został zbezczeszczony przez barbarzyńców hitlerowskich w latach 1939-1945. Ufundowano przez Komitet Żydowski. Wyszogród 8.7.47 r.”.

W kolejnych latach cmentarz stopniowo niszczał. W 1986 r. Urząd Miasta i Gminy Wyszogród w piśmie do Społecznego Komitetu Opieki nad Cmentarzami i Zabytkami Kultury Żydowskiej w Polsce poinformował o zamiarze utworzenia na cmentarzu zieleńca miejskiego.

W 1989 r. w centralnej części cmentarza, dzięki staraniom Żydów wyszogrodzkich mieszkających w Stanach Zjednoczonych, z funduszy Alexa Gmacha wzniesiono pomnik w formie obelisku. Umieszczono na nim tablice z napisami w językach polskim i jidysz: "Pamięci Żydów z Wyszogrodu zamordowanych przez hitlerowców w latach 1939-1945. Komitet Żydowski Polonii Amerykańskiej, Wyszogród 1989 ", " Nawet umarłym nie dali spokoju. Ten cmentarz został zbezczeszczony przez hitlerowskich barbarzyńców w latach 1939-1945 ", "Pamięci wszystkich rodaków Wyszogrodu, zamordowanych przez hitlerowców w latach 1939-1945. Społeczny Komitet. Wyszogród 1989 r.". Od strony ul. Pokoju zbudowano filary bramy. Do 1997 r. cmentarz był porządkowany dzięki finansowemu wsparciu ze strony ocalałego z Zagłady Mariona Brzozowskiego.

W obrębie cmentarza znajduje się kilka nagrobków, m.in. macewa Cwi Josefa syna Jaakowa, zm. 24 sierpnia 1905 r.; Sary [...], zm. w 1902/1903 r. oraz współczesny, symboliczny nagrobek rodziny Brzozowskich. Teren jest nieogrodzony, porośnięty dziką roślinnością.

Kilka macew wydobytych z chodników na terenie miasta, wyeksponowano w Muzeum Wisły w Wyszogrodzie. Fragmenty innych nagrobków składowane są w Zakładzie Gospodarki Komunalnej.

To jeden z ponad 150 cmentarzy, które posiada Fundacja Ochrony Dziedzictwa Żydowskiego. Prosimy, pomóż nam utrzymać to miejsce pochówku Żydów z Wyszogrodu. Napisz do nas, aby omówić formę Twojego wsparcia: fodz@fodz.pl.  

tekst: K. Bielawski